- لغت نامه وبستر : افت به معنای کاستی ، نقصان ، کاهش کمیت یا مقدار،
- درآموزش وپرورش افت به معنای قصور یا واماندگی می باشد
-   افت تحصیلی به معنی عدم توفیق درتحقق هدفها ومقاصد تربیتی
-   کاهش عملکرد درسی دانش آموز دراکثر درسها یا دروس اساسی علیرغم هوش بهرطبیعی وسلامت کامل جسمانی وروانی
-   کاهش نسبی فعالیت درسی ومطالعه یک دانش اموز دریک دوره نسبی درمقایسه با دوره نسبی قبل ازآن
-   کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب
-   چنانچه آموخته های دانش آموزی کمترازتوان بالقوه وحدانتظاراوباشدافت تحصیلی روی داده است(شامل دانش آموزتیز هوش هم می شود )

انواع افت تحصیلی
الف ) افت تحصیلی آشکار ( کمی )
به تعداد آمار مردودی هرپایه وتکرارآن اطلاق می شود
ب ) افت تحصیلی پنهان ( کیفی) که خود به دودسته تقسیم می شود
1- شامل دانش آموزانی می شود که برای جلوگیری ازمردود شدن با توسل به شیوه های مختلف اقدام به گرفتن نمره نموده وجان سالم بدر می برندکه ممکن است ضعف خود را درپایه های بالاتر نشان داده ویا آن راجبران کنند
2- هرگونه کاهش رسیدن به اهداف آموزش وپرورش اعم از علمی ، تربیتی وپرورشی
پیامدها ، تبعات  وعواقب افت تحصیلی 
1- دانش آموزان به لحاظ تحصیلی ازآموزش طبیعی ونرمال که تضمین کننده آینده شغلی وعلمی است باز می مانند ودرنتیجه توان لازم برای یک زندگی مطلوب وبا کیفیت ازاو صلب می شود . وهمین عامل صدمات فراوانی را برروحیه وروان فرد وارد می کند وبه طور غیر مستقیم نیز جامعه دچار آسیب می شود .
2- خانواده ها هزینه هنگفتی را صرف شهریه ، نوشت افزارو تحصیل فرزندان خود می کنند وبعدها هم چون مهارت لازم را ندارند اینگونه افراد به خانواده وابسته می شوند ومشکلات متعددی را برای آنها فراهم می کنند .
3- افت تحصیلی درسطح کلان به جامعه صدمه وارد کرده و ازچند جهت هزینه های زیادی را بر جامعه تحمیل می نماید .
- اختصاص جا ومکان نسل جدیدبه دانش آموزان وامانده ازتحصیل
- استخدام معلمان بیشتر.
- بروز مشکلات بیکاری ، بزهکاری ، اسیب های اجتماعی وناهنجاری های رفتاری  که معمولاً درافراد با تحصیلات پایین بیشتر است

دلایل افت تحصیلی
1- فردی ( دانش آموز )
-  نبود انگیزه تحصیلی ( نمی دانند چرا  به مدرسه می روند ) نداشتن هدف واقعی ازتحصیل ومطالعه
-  ا ضطراب وترس ازقبول نشدن درامتحانات ( اضطراب کم طبیعی ولازم است )
-  عدم استفاده از برنامه غذائی مناسب بالاخص درحاشیه شهرها
-  ارتباط با افراد شکست خورده تحصیلی خارج ازمدرسه وترغیب به ترک تحصیل
-  رفتارورودی نامناسب وساخت شناختی ناکافی دانش آموزان
-  عدم کنترل درونی ( فرایندی فکری است که دانش آموزان عناصر شکست را دربی کفایتی خود می بینند)
-  ضعف دراراده وتصمیم گیری های تحصیلی ونداشتن اعتماد به نفس دراین رابطه
-  عدم توانائی دربرنامه ریزی روزانه  واتلاف زمان با موارد سرگرم کننده
-  کم بودن میزان مطالعه روزانه ونداشتن مهارت مطالعه
-  ضعف جسمانی ، بینائی ، افسردگی ودرخود ماندگی
2- مدرسه
-  عدم ارتباط عاطفی دانش آموز بادبیر وبعضاً سکوت دربرابر روشهای غلط رفتاری
-  عدم تشویق دانش آموز ازسوی مدرسه حتی به صورت جزئی
-  عدم سواد کافی وناآشنائی معلمان با  نوع ، الگوها ورشهای تدریس
-  عدم توجه به امر تکرار وتمرین درمباحث آموزشی
-  دویا سه شغله بودن معلمان ونبود انرژی لازم برای تدریس
-  نبود معلمان با تجربه به ویژه درمناطق محروم
-  مزاحمت های گروههای همسالان مانند شوخی های نابجا درکلاس ومدرسه وبروز پدیده  زور گوئی 
-  رفتار های نامناسب عوامل اجرائی (مدیر ، معاونین ومشاورین ) با دانش آموزان
-  جو عمومی حاکم بر مدرسه ازلحاظ درسی مانند سخت گیری بیش ازحد دبیران  
3- خانواده
-  فقدان فرد تحصیل کرده درخانواده  وبی سوادی والدین
-  تعدد اعضاء خانواده 
-  عدم توجه به وضعیت تحصیلی ناشی از پر مشغله بودن اولیاء
-  تلقین کلمات نامناسب مانند تحقیر ، سرزنش ومقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق  از سوی اولیاء به دانش آموزان وبه تبع ان پایین آوردن خود پنداره دانش آموزان
-  عدم دارا بودن دانش روانشاسی تربیتی درخصوص تربیت صحیح فرزندان
-  تحمیل اجباری یک رشته خاص ( دردوره متوسطه )
-  تغییرات منفی خانواده مانند ورشکستگی اقتصادی یا سیاسی اختلافات خانوادگی ونبود امنیت روانی ومسائلی ازقبیل اعتیاد وطلاق ( تمرکز دانش اموز را برهم می ریزد )
-  تغییرات غیر مترقبه ورشد اقتصادی خانواده  وازخود باختگی وغافلگیر شدن فرزندان وبروز انواع انحرافات
-  فراخواندن فرزندان به تحصیل به صورت کلامی اما درعمل آنهارا به کارهای غیر درسی وادار می کنند
-  منفی بافی ، نامیدی سیاسی ومطلق بینی امور توسط والدین وانتقال آن به فرزندان
4- نظام آموزشی وساختارها 
-  عدم ارتباط علمی مناسب مابین دروس مختلف
-  وجود مطالب خشک وبی روح کتب درسی
-  نامتناسب بودن روشهای ارائه شده اموزشی با محتوی برنامه ها
-  نامنتناسب بودن روشهای سنجش وارزشیابی وپیشرفت تحصیلی تاکید بیش ازحد برامتحانات
-  نامتناسب بودن امکانات فیزیکی متناسب با محتوی برنامه های درسی
-  شرایط نابرابر آموزشی دربین مناطق مختلف ( آب وهوا ، جاده ، نبود کلاسهای جبرانی ، نبود معلمان با تجربه و.... )
5- جامعه
-  وجود رسانه های مجاز وغیر مجاز متنوع
-  فقر فرهنگی واقتصادی وشرایط رفتاری وعاطفی حاکم بر مردم
-  تاثیرات همسالان ودوستان ناباب
-  بیکاری تحصیل کرده ها وبی اعتبار شدن مدرک تحصیلی دراحراز موفقیت های اجتماعی
-  ارزشهای حاکم بر جامعه وفرهنگ و باورهای مردم دررابطه با تحصیل وسوادآموزی
-  بسترهای اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی ، قومی ومذهبی که مدارس درآن فعالیت می کنند
-  کم شدن فراغت وآسودگی خاطر دراثر فشارهای اقتصادی وکم رنگ شدن ارزشهای اخلاقی ومعنوی
-  فراوانی توزیع اطلاعات غیر مدرسه ای توسط رسانه های جمعی وملی
-  سیاسی شدن بخشی ازنظام آموزشی وتاثیر برروندهای جاری مدرسه
-  بروز حوادث طبیعی ، جریانات سیاسی ، جنگ ورواج روحیه تجمل گرائی وامثال آن 
تعدادی راهکار پیشنهادی  جهت کاهش افت تحصیلی
1- دبیران وهنرآموزان دروس افت دار واختصاصی (درپایه های دوم و سوم )  پس از برگزاری پرسش های کلاسی و آزمونهای ماهانه ، ضمن تجزیه وتحلیل میزان یادگیری دانش آموزان ، اشکالات درسی آنان را مشخص و برطرف نمایند .
2- مشاورو معاون پرورشی هنرستان ، ضمن بررسی مشکلات وناسازگاری های رفتاری دانش آموزان لازم التوجه ،  دررابطه با  آموزش روشهای صحیح مطالعه ، مدیریت زمان وبرنامه ریزی روزانه وهفتگی ، ایجاد تفکر مثبت ، کاهش استرس واضطراب وشیوه های حضور موثر در کلاس وامتحانات  ، درجمع دانش آموزان ( ودرصورت نیاز به صورت کلاسی یا انفرادی )  سخنرانی نموده ونسبت به تنظیم ، تکثیر وتوزیع بروشور وتراکت دربین آنان اقدام نمایند .
3- در صورتیکه اکثر دانش آموزان یک کلاس از نظر درسی ضعیف می باشند اجرای چند نوبت امتحانات ساده که اکثر دانش آموزان نمره قبولی کسب نمایند می تواند در کاهش اضطراب و ایجاد خود پنداره مثبت موثر واقع شود بدیهی است پس از این مرحله ارزشیابی به روال عادی بازخواهد گشت 
4- اختصاص مبلغی از سرانه و دادن یک میان وعده به دانش آموزان نیازمند که بدون خوردن صبحانه در کلاس حضور می یابند
5- تا زمانی که ساخت شناختی ( آموخته های قبلی ودانش واطلاعات مرتبط با موضوع )  دانش آموز در مورد درس جدید شکل  نگرفته باشد ، یادگیری برای وی مشکل و یا غیر ممکن خواهد بود بنابراین ضروری است قبل از آغاز درس جدید ارزشیابی آغازین صورت گرفته و درس جدید بر مبنای آن ارائه گردد . بدیهی است در صورت نیاز باید ساعاتی از آموزش به این مهم اختصاص یابد
6- بدیهی است دانش آموز در افت تحصیلی خویش نقش دارد اما تنها مقصرقضیه نخواهد بود  . باید این موضوع برای دانش آموز مشخص و توجیه گردد که عوامل زیادی در افت موثر می باشدتا سرخوردگی پیدا نکند. 
7-  بیان اهداف تحصیلی وتوضیح آینده شغلی می تواند انگیزش دانش آموزان رابرای تحصیل افزایش دهد .  
8-  رعایت نظم و انضباط در محیط آموزشی و برخورد قاطع با هرگونه بی نظمی که به آموزش لطمه وارد می نماید . به طور کلی باید جایگاه معلم و دانش آموز حفظ گردد و شان آنان رعایت گردد بنابراین نباید دانش آموز در کلاس و یا کارگاه آنچنان احساس آزادی نماید که هر کاری را بدون هیچ ملاحظه ای انجام دهد و باید در برابر رفتارهای غلط وی برخورد مناسب صورت گیرد ودربرابر رفتارهای درست هم پاداش ( حتی یک لبخند، کلام ساده ونگاه سازنده )دریافت نماید .
9- همواره هنرآموز و دبیران باید با مطالعه و آمادگی در کلاس حضور یابند بدترین حالت آن است که معلم در کلاس و در حضور دانش آموزان درس را مطالعه نماید
10- توجه به اصل تشویق سرلوحه کار هنرستانها قرار گیرد. مدیرهنرستان موظف است پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ( حتی پیشرفت جزئی ) را متناسب با میزان آن تشویق نماید . البته نباید قدردانی از زحمات معلمان را فراموش نماید و در هر فرصت ممکن به این مهم بپردازد
11- تشکیل جلسات متعدد با اولیای دانش آموزان به صورت گروهی و انفرادی به منظور ارتقا سطح آگاهی آنان
12- توجه به تمرین های کلاسی وآزمونهای مستمر وحل مشکلات درسی قبل از پایان کلاس جدی گرفته شود .
13- مشاوره تحصیلی مناسب قبل از ثبت نام و آشنا نمودن دانش آموزان با مزایا و معایب رشته های مختلف تحصیلی و دادن حق انتخاب به دانش آموزان
14-  تامین امکانات وتجهیزات آموزشی وکمک آموزشی و زیبا سازی فضاهای آموزشی ، کلاسی ، محوطه  و کارگاه ها
و ایجاد محیطی شاداب در کاهش افت موثر خواهد بود .